Беркайчан онытылмаслар!

Бөек Ватан сугышы кырларында һәлак булган Мәмсә авылы егетләренә багышлана

1941 нче елның 22 нче июнь таңы. Илебезнең көнбатыш чикләрендә акрын гына таң ата. Шушы тынлыкны меңнәрчә фашист самолеты гөрелтесе, танк чылбыры тавышы бозды. Бөек Ватан сугышы башланды. Бик күп кан, күз яше коелган озакка сузылган 4 ел. Һәр йортны, һәр гаиләне сугыш үлеме сагалап йөрде. Илебез халкы, бердәм булып, фашистларга каршы көрәшкә күтәрелде. Миллионлаган намуслы ул һәм кызлары җирдә тынычлык һәм бәхет өчен гомерләрен бирделәр. Шуның аркылы алар үлемсезлеккә атладылар.

Яу кырында ятып калганнарның исемнәре “Хәтер” китабы битләрендә мәңгеләштерелде. Сугыш кырларында кан койган, фашистларны җиңүгә үзләреннән зур өлеш керткән һәм кире әйләнеп кайтканнарның исемнәре “Алар безгә Җиңү алып кайтты” китабында теркәлгән. Ә күпмесенең исемнәре әле бүгенге көнгә кадәр ачыкланмаган!? Алар да миллионнарча!

Татарстан территориясеннән 560 меңнән артык егет һәм кыз илне сакларга китте. Аларның 250 меңнән артыгы кире әйләнеп кайта алмады. Алар арасында сугыш кырларында һәлак булучылар да, хәбәрсез югалганнар да, яралардан үлгән якташлар да бар. Бу батырларның исемнәре шәһәр-авыллардагы мемориалларда һәм һәйкәлләрдә генә калды. Аларның батырлыкларын әдәби әсәрләрдән, кинофильмнардан гына карап искә алабыз.

Безнең бу истәлек – сугыш кырларында ятып калган авылдашларыбызга багышлана. Исемлекне төзегәндә Мәмсә авылы гражданины Сафин Габдрәфикъ абыйның 1941-1944 нче елларда Мәмсә авылыннан сугыш кырларына киткән авылдашларыбызның исемлеге язылган дәфтәргә, “Хәтер” китабына, авылдашларыбызның истәлекләренә, 1940-1943 нче елда алып барылган “Хозяйственная книга” дигән бюллетеньгә таянылды.

№	Фамилиясе, исеме, атасының исеме	Туган елы	Кайчан һәлак була?	Хәрби вазыйфасы	Кайда күмелгән?	Искәрмә
1	Габдуллаҗанов Ханафи Абдуллазянович	1921	14.06.1943	кызылармеец	Тверь өлкәсе, Зубцов районы, Михеево авылы, яралардан үлә
2	Асадуллин Хасбиулла Әсәдулла улы	1908	02.02.1943	гв. кызылармеец	Ростов на Дону шәһәре
3	Асадуллин Камал Әсәдулла улы	1924	12.08.1943	кызылармеец	Орлов өлкәсе, Урицкий районы, Сотниково(Дмитриевка) авылы
4	Аскаров Габдуллаҗан Әскәр улы	1903	билгесез	кызылармеец, 768655 х.ч.	билгесез
5	Әхмәдиев Муллагали Әхмәди улы	1918(1903)	билгесез	кызылармеец	билгесез
6	Әхмәтгалиев Бари Әхмәтгали улы	1901	билгесез	кызылармеец	билгесез
7	Әхмәтҗанов Вазыйх Әхмәтҗан улы	1903	09.01.1943	кызылармеец	Мәскәү шәһәре, Преображенский зираты, яралардан үлә	обелискта бармы?
8	Әхмәтҗанов Нурмөхәммәт Әхмәтҗан улы	1922	билгесез	кызылармеец	билгесез
9	Бикмөхәммәтов Гомәр Бикмәхәммәт улы	1899	билгесез	кызылармеец, 768655	кабере билгесез
10	Бикмөхәммәтов Вәли Бикмөхәммәт улы	1910	билгесез	кызылармеец, 768655	кабере билгесез
11	Валиуллин Мәхәммәттаһир Вәлиулла улы	1915	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
12	Валиуллин Шәриф	1926	18.01.1945	60 гв.танк бригадасы	Ковалевка авылы	обелискта
13	Валишин Абдулла	?	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
14	Валишин Габдрахман Валиша улы	1909	13.02.1943	кызылармеец, 42 укчы дивиз. 49 армия	Калуга өлкәсе, Юхнов районы, Лабенки авылы	обелискта
15	Вафин Мортаза Вафа улы	1904	02.1942	кызылармеец	билгесез
16	Вафин Муллагали Вафа улы	1909	02.1942	кызылармеец	билгесез
17	Вафин Мостафа Вафа улы	1898	11.11.1942	кызылгвардеец	Смоленск өлкәсе, Большое Шевелево авылы
18	Вафин Сафа Вафа улы	1911	билгесез	кызылгвардеец	билгесез
19	Габдрахманов Солтан Габдрахман улы	???	билгесез	кызылгвардеец	билгесез	обелискта
29	Габдрахманов Якуб Габдрахман улы	1910	билгесез	кызылгвардеец	билгесез
30	Газизов Фоат Газиз улы	1914	02.1942	кызылгвардеец, 1225 нче укчы полк,369 нчы укчы дивизия	билгесез	обелискта
31	Гайнетдинов Хасби	?	25.12.1941	кызылармеец,1158 укчы полк,352 нче укчы дивизия	Мәскәү өлкәсе, Волоколамск районы, Тимково авылы	обелискта
32	Галимов Хакимҗан Галим улы	1902	билгесез	кызылармеец	билгесез
33	Галиуллин Әдһәм Галимулла улы	1923	12.1942	кызылармеец	Псков өлкәсе, Великолук районы, 977520, 934	“Арча хәбәрләре”, №82, 08.11.2019
34	Галәлиев Гарәфетдин	1918	китапта юк			Сафиннан
35	Галәлиев Шамил	1920	китапта юк			Сафиннан
36	Ганиев Фатих	1893	китапта юк			Сафиннан
37	Гараев Габдулла Гәрәй улы	1899	12.1943	кызылармеец	билгесез	“Хәтер” китабында Гареев
38	Гарипов Мәгъсүм(җан) Гарип улы	1921	билгесез	кызылармеец	билгесез
39	Гатауллин Габдрахман	1901	китапта юк			Сафиннан
40	Гатауллин Шафигулла Гатаулла улы	1914	04.10.1943	кече сержант, кыр почтасы 73418	билгесез
41	Гатауллин Сәлахетдин Гатаулла улы	1897	07.01.1944	кызылармеец	Ленинград өлкәсе, Колпино районы Ям-Ижора авылы
42	Гаффаров Ягъфар	1924	китапта юк			Сафиннан
43	Гильманов Гилфан	1915	07.02.1944	кызылармеец, 931 нче укчы полкы	Новгород өлкәсе, Новгород районы, Заклинье авылында, яралардан үлә	Сафинда 1907 елгы бирелә
44	Гильманов Халирахман	1916	китапта юк			Сафиннан
45	Гыймазетдинов (Гыймадетдинов) Сәлахетдин Гыймади улы	1912	билгесез	кызылармеец	билгесез
46	Госманов Гомәр Госман улы	1923	китапта юк
47	Госманов Зөфәр	1925	китапта юк		кабере билгесез
48	Гомәров Зәкәрия Гомәр улы	1919	билгесез	кызылармеец	билгесез
49	Гомәров Ханафия Гомәр улы	1923	билгесез	кызылармеец, кыр почтасы 62911-6, Ленинград	Ленинград???
50	Ихсанов Вәли Ихсан улы	1904(1910)	билгесез	кызылармеец	хәбәрсез югалган
51	Ибраһимов Муса Ибраһим улы	1898 (1899)	билгесез	кызылармеец	билгесез	Сафин списогында исән дип бирелә
52	Закиров Габдуллаҗан Сабир улы	1921	китапта юк			Сафиннан
53	Закиров Габдулла	1900	китапта юк			Сафиннан
54	Закиров Минһаҗетдин Закир улы	1901	1942 нче ел, февраль	кызылармеец	Мәскәү өлкәсе Можайский районы, 18004, 503	“Арча хәбәрләре”, №92 13.12.2019
55	Закиров Шәңгәрәй Закир улы	1906	02.1943	кызылармеец	билгесез
56	Закирзянов Мансур Закирҗан улы	1924	билгесез	кызылармеец	билгесез
57	Закирзянов Мөхәммәтвәли Закирҗан улы	1911(1918)	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
58	Зарипов Касыйм Зарип улы	1922	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
59	Зарипов Васыйл (обелискта юк)	1926	китапта юк			Сафиннан
60	Зарифҗанов (Зарипов) Фаяз (Гаяз) Зарип улы	1911	билгесез	кызылармеец	билгесез	“Хәтер” китабында Зарипов ГАЯЗ
61	Заһидуллин Габдуллаҗан Заһидулла улы	1911	билгесез	кызылармеец	Польша, Седльце шәһәре, шталаг 336, р-7021,111; 1941 нче елның 8 октябрендә пленга алына	“Арча хәбәрләре”, №88, 2019 ел
62	Заһидуллин Фәйзрахман	1897	китапта юк			Сафиннан
63	Заһидуллин Хәнәфи Заһидулла улы	1925	билгесез	кызылармеец	билгесез
64	Җамалиев (Җәләлетдинов) Хайретдин (Хәйрулла-газетада) Җәләлетдин улы	1904	1941 ел, 30 декабрь	кызылармеец	Тула өлкәсе	“Хәтер” китабында Җәләлетдинов. “Арча хәбәрләре”, №92, 13.12.2019
65	Җаппаров Сәетгәрәй Шәйхи улы	1924	китапта юк			Сафиннан
66	Заппаров (Җаппаров бирелә Сафинда) Гаптелбәр Җаппар улы	1921	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез	Сафиннан
67	Касыймов Фазылҗан Касыйм улы	1907	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
68	Кашапов Әхмәтриза Кашап улы	1914(1910)	билгесез	кызылармеец	билгесез
	Мөхәммәдиев Риза Кашшаф улы	1910	?	?	?	Сафин исемлегендә шулай бирелә
69	Кашапов Сәүбан Кашап улы	1919	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
70	Касыймов Якуб	1927	китапта юк			Сафиннан
71	Маликов Әнвәр Малик улы	1919	билгесез	кызылармеец	билгесез
	Мөлеков Әнвәр	1919				Сафин шулай бирә
72	Мортазин Әгъзәм Сафа улы	1916	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
73	Мостафин Мөхәммәт Мостафа улы	1898	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
74	Мостафин Вазыйх Мостафа улы	1918 (1924)	билгесез	кызылармеец,179 укчы полк, 312 нче укчы дивизия	Ленинград өлкәсе, Кировск районы
75	Мөхәммәтшин Вәли (“Хәтер” китабында бар)	1907	11.02.1942	кызылармеец, 358 нче укчы дивизия	Смоленск өлкәсе, Демидов шәһәре	Обелискта юк, Сафин списогында юк
76	Мөхәммәтшин Габделхай Мөхәммәтша улы	1906	билгесез	кызылармеец	билгесез
77	Мухаметшин Габдулла Мөхәммәтша улы	1897	11.02.1942	кызылармеец	билгесез	Сафиннан
78	Мөхәммәтҗанов Габидулла Мөхәммәтҗан улы	???	билгесез	кызылармеец	билгесез
	Мухаметшин Габидулла	1902	китапта юк			Сафинда
79	Мөхәммәтгалиев Камал Мөхәммәт улы	1911(12)	билгесез	кызылармеец, 1191960-С хәрби частенда	кабере билгесез
80	Мөхәммәтҗанов Салихҗан Мөхәммәтҗан улы	1901	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
81	Нәбиуллин Габи	1901	20.07.1942	кызылармеец. 1191 укчы полкы, 358 укчы дивизия	Смоленск өлкәсе, Велиж районы, Демидов шәһәре
82	Назмиев Гали Нәҗми улы	1899	билгесез	кызылармеец	билгесез
83	Назмиев Гомәр	1894	билгесез	кызылармеец	билгесез	Сафиннан
84	Насибуллин (Загидуллин – “Хәтер”) Ханафия Заһид улы	1925	билгесез	кызылармеец	билгесез	Сафиннан
85	Насибуллин Йосыф Насибулла улы	1908	1942	кызылармеец, 768655 х/ч	кабере билгесез
86	Нигъматзянов Гаптелфәрт Нигъматҗан улы	1923	20.07.1942	кызылармеец, 14 укчы полкы7 гв.укчы дивизия	Новгород өлкәсе, Старая Русса районы, Коровитчино авылы
87	Низамиев Гайфулла (Низаметдинов Гайфетдин-“Хәтер”) Низаметдин улы	1908	18.10.1942	кызылармеец, 126(426)укчы полкы	Смоленск өлкәсе, Погорелое районы, Старое авылы (Тверь өлкәсе, Зубцов районы, Корчмидово авылы, яралардан үлгән
88	Рахматуллин Абдулла Рәхмәтулла улы	1906	билгесез	кызылармеец	билгесез
	Рахматуллин Габдулла Рәхмәтулла улы	1901	билгесез	кызылармеец	билгесез
89	Рахматуллин Габделәхәт Рәхмәтулла улы	1901	китапта юк			Сафин исемлегендә юк
90	Сабирҗанов Сәлимҗан (Сәлихҗан-Сафинча) Сабирҗан улы	1915	билгесез	кызылармеец	билгесез
91	Сабирҗанов Шарифҗан Сабирҗан улы	1924	24.02.1943	кызылармеец, 909 укчы полкы 247 укчы дивизия, 16 Армия	Смоленск өлкәсе
92	Сабирҗанов Зарифҗан	1912	китапта юк			Сафиннан 3 бит
93	Сабиров Габдуллаҗан Сабир улы	1924(1921)	билгесез	кызылармеец	билгесез
94	Садриев Гарәфи	1908	билгесез	кызылармеец	әсирлектә үлгән
95	Садриев (Садретдинов) Шәрәфетдин Садрый улы	1912	билгесез	кызылармеец	билгесез
96	Садриев Гимад(З)етдин Садрый улы	1903(1909)	билгесез	кызылармеец	билгесез
97	Самигуллин Галимулла	1924	15.10.1944	ст.сержант,422 укчы полкы,170 укчы дивиз.	Польша, Варшава воеводалыгы
98	Саттаров Фатхрахман Саттар улы	1903	билгесез	кызылармеец	билгесез
99	Саттаров Фәрит Саттар улы	?	билгесез	кызылармеец	билгесез
100	Сафаргалиев Муллагали	1911	25.01.1944	кызылармеец, 284 укчы полкы,	Ленинград өлкәсе, Войково ст.
101	Сафин Шәмсимөхәммәт Сафа улы	1918
102	Сафин Зариф	1895	14.08.1943	ефрейтор	Калуга өлкәсе, Спас-Деминск районы, Ипоть авылы
103	Сафин Әгъзәм Сафа улы	1916	01.1942	кызылармеец	Польша
104	Сафин Альтаф Сафа улы	1906	13.01.1945	кызылармеец, 313 аерым медицина санитария полкы	Польша, яралардан үлгән
105	Сафин Мостафа Сафа улы	1914(1919)	билгесез	кызылармеец	билгесез
106	Сафин Мансур Сафа улы	1924	билгесез	кызылармеец	билгесез
107	Сафин Билал Сафа улы	1901	10.04.1942	кызылармеец, 1187 укчы полк, 358 укчы дивиз.	Смоленск өлкәсе, Демидов (Велиж) районы, Добрино (Закрутье) авылы, яралардан үлгән
108	Сафин Муллагали Сафа улы	1916	билгесез	кызылармеец	билгесез
109	Сафин Илһам Билал улы	1927	билгесез	кызылармеец	билгесез
110	Сафин Хәйрулла Сафа улы	1899	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
111	Сафиуллин Габделнур	1903	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
112	Сәйфетдинов Хайретдин Сәйфетдин улы	1899	билгесез	кызылармеец	билгесез
113	Сәләхетдинов Хәсәнҗан	1925	08.02.1944	кызылармеец	Витебск өлкәсе, Волково авылы	Сафиннан ????
114	Сиб(а)гатуллин Гаптелбәр Сибгатулла улы	1921	билгесез	кызылармеец	кабере билгесез
115	Сибагатуллин Фәйзи	1912	15.08.1942	кызылармеец	билгесез	обелискта
116	Ситдиков Гомәр Ситдыйк улы	1896	03.1943	кызылармеец	кабере билгесез
117	Файзрахманов Муллахмәт	1918				китапта юк
118	Файзрахмнов Зайни(л)габи(т)дин	1916	билгесез	кызылармеец	билгесез
119	Фазлыев Госман Фазлый улы	1896	билгесез	кызылармеец	билгесез
120	Фазлыев Зөфәр Фазлый (Госман) улы	1925	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта бармы
121	Фазлыев Гомәр Фазлый (Госман) улы	1923	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
122	Фаттахов Барый	1909	04.02.1943	кызылармеец	Волгоград өлкәсе, Красноармейск шәһәре, яралардан үлгән	обелискта
123	Фатхуллин Муллагали Фәтхулла улы	1911	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
124	Фахриев Нуретдин	1924				Сафиннан
125	Хабибрахманов Габделнур Хабибрахман улы	??	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
126	Хайруллин Әхмәтҗан(дулла) Хәйрулла улы	1909	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта бармы
127	Хайруллин Габделәхәт Хәйрулла улы	1921	билгесез	кызылармеец	билгесез
128	Хайруллин Гаптеләхәт	1914				Сафиннан
129	Хайруллин Лотфулла	1911	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
130	Хайруллин Әхмәтҗан Хәйрулла улы	1903				обелискта
131	Хакимов Әхмәтҗан	1902	билгесез	кызылармеец	билгесез
132	Хакимов Габдулхак Ахми улы	1925
133	Хакимов (Юсупов) Мөбәрәк	1926
134	Хакимзянов (Хәкимов) Бари	1922 (23)	22.12.1943	кече лейтенант, к/п 29483	Кировоград өлкәсе, Новгородка районы, Верблюжкка авылы
135	Хакимов Якуб Хаким улы	???	билгесез	кызылармеец	билгесез	“Хәтер” китабыннан, Обелискта бармы?
136	Хакимуллин Галимулла Хакимулла улы	1910	билгесез	кызылармеец	билгесез
137	Хакимзянов Давыт Хәкимҗан улы	1914	билгесез	кызылармеец	билгесез
138	Хакимзянов Якуб Хакимҗан улы	1918 (19)	билгесез	кызылармеец	билгесез
139	Хакимов (Халиков-Сафинча) Гайнан Хәким улы	1913	20.09.1943	кызылармеец	кабере билгесез
140	Хәкимов Җәмил Хәким улы	??	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
142	Хакимов Гарәфетдин	1918	26.08.43	сержант,159 укчы полк, 53 укчы дивизия	Новгородөлкәсе, Старая Русса районы, Чириково авылы	обелискта
143	Хасанҗанов Шакирҗан Хәсәнҗан улы	1893	билгесез	кызылармеец	билгесез
144	Хәкимов(Хафизов-Сафинча) Мәхмүт	1916	билгесез	кызылармеец	билгесез
145	Хәлимов Мансур	1924	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
146	Хәсбиуллин Йосып Хәсбиулла улы	??	билгесез	кызылармеец	билгесез	обелискта
147	Шагадалиев Фарук (Нургали- Сафинча) Гали улы	1925 (1923/1914) ??	12.12.1944	өлкән сержант	Венгрия, Вред (Ечед) авылы
148	Шагадалиев Гаптелфәт Шагдали улы	1914	14.07.1944	кызылармеец	Ленинград өлкәсе, Выборг районы, Раухомяки авылы
149	Шакиров Салихҗан Шакир улы	1918	билгесез	кызылармеец	билгесез
150	Шакиров Мәхмүт Шакир улы	1919	билгесез	кызылармеец	билгесез
151	Шамсетдинов Салихҗан Шәмсетдин улы	1904	билгесез	кызылармеец	билгесез
152	Шириязанов Бари Ширияздан улы	1897	билгесез	кызылармеец	билгесез
153	Шиһабиев Файзрахман	1898	билгесез	кызылармеец	билгесез
154	Юнусов Хабибрахман Юныс улы	1907	билгесез	кызылармеец	билгесез
155	Йосыпов Мөбәрәк Йосып улы	1926(1920)	24.10.1944	гв.кече сержанты	Калининград өлкәсе, Американен (Бухвальдия) авылы
156	Һадиев Бари Һади улы	1900	12.1942	кызылармеец	билгесез
157	Артамонов Осип	1894				тимерче, Мәмсәгә килгән, Сафин исемлегендә бар
158	Четн(и)ев Иван (Сергеевич)	1916	билгесез	кызылармеец	билгесез	Сафиннан
159	Шакиров Нәкыйп Фатхрахман улы “Хәтер” китабы, 599 бит??? Күәм (Печмәнтау) авылыннан булырга мөмкин, Мәмсәдән киткән	1905	03.10.1942	кызылармеец 86 гв.укчы полкы, 28 гв.дивиз.	Новгород өлкәсе, Парфино районы, Большие Дубовицы авылы	Сафиннан, укытучы